Wstęp. Rak jelita grubego jest poważnym problemem epidemiologicznym obecnych czasów. U 15–25% chorych naten nowotwór stwierdza się synchroniczne przerzuty do wątroby, a u 35–45% pozostałych pacjentów rozwiną sięprzerzuty metachroniczne. W około 20% przypadków chorych z przerzutami raka jelita grubego do wątroby możliwejest radykalne leczenie chirurgiczne, które jest jedynym skutecznym sposobem terapii. Całkowite przeżycia po resekcjiwątroby sięgają 40%, a próby stosowania okołooperacyjnej chemioterapii mają wpłynąć na poprawę tego wskaźnika.

Materiał i metody. W latach 2000–2007 w Klinice Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologiiw Gliwicach do leczenia operacyjnego z powodu przerzutów raka jelita grubego do wątroby zakwalifikowano96 chorych. W 25 (36%) przypadkach śródoperacyjnie stwierdzono brak możliwości wykonania radykalnego zabieguresekcyjnego. U tych pacjentów wykonano samodzielną lub połączoną z metastazektomią termoablację. U pozostałych71 chorych przeprowadzono radykalny zabieg resekcyjny. W 33 (46,5%) przypadkach wykonano hemihepatektomię,w 23 (32,5%) — segmentektomię, a w pozostałych 15 (21%) — nieanatomiczną metastazektomię. Średni wiek chorychwynosił 58,7 roku, a średni czas obserwacji — 29 miesięcy. Metodą Kaplana-Maiera oceniono przeżycia całkowitei bezobjawowe w obu grupach, jak również wykonano jedno- i wielowariantową analizę czynników wpływającychna rokowanie (regresja Coxa).

Wyniki. Dwóch (1,7%) chorych zmarło w okresie okołooperacyjnym z powodu niewydolności wątroby. W 3 (2,5%)przypadkach obserwowano przedłużony drenaż żółciowy. Wśród 25 chorych leczonych nieradykalnie nie stwierdzono5-letnich przeżyć. W całej badanej grupie 5-letnie bezobjawowe przeżycia odnotowano u 19,9% osób, podczasgdy w grupie 71 pacjentów leczonych radykalnie — u 25,3%. Całkowite przeżycia 5-letnie w tych dwóch grupachwyniosły odpowiednio 22% i 27,7%. Czynnikami prognostycznymi istotnie wpływającymi na przeżycia zarównobezobjawowe, jak i całkowite były: resekcja radykalna i anatomiczna, wolne marginesy chirurgiczne (resekcja R0),zaawansowanie ogniska pierwotnego. Stwierdzono też niekorzystny wpływ uzupełniającej chemioterapii po operacjiogniska pierwotnego na oba wskaźniki.

Wnioski. Chirurgiczne leczenie przerzutów raka jelita grubego do wątroby jest obarczone niewielkim odsetkiempowikłań i śmiertelności okołooperacyjnej. Metoda ta zapewnia wysoki odsetek przeżyć zarówno całkowitych, jaki bezobjawowych. Wpływ pooperacyjnej chemioterapii (po leczeniu ogniska pierwotnego) wymaga szczegółowejanalizy obejmującej większą grupę chorych.