Wpływ regularnego oddawania krwi na organizm ludzki w opinii honorowych dawców krwi. Następstwa oddawania krwi w opinii krwiodawców
, 1, 1, 2
Streszczenie
Wstęp. Honorowe dawstwo krwi polega na bezinteresownym oddawaniu krwi przez osoby zdrowe chorym, którzy wymagają transfuzji. W ostatnim czasie w Polsce obserwuje się spadek liczby donacji krwi, spowodowany m.in. zmianami demograficznymi oraz epidemiami. Niezwykle istotny wpływ na to zjawisko ma również występowanie mitów dotyczących krwiodawstwa. Skutki oddawania krwi dla organizmu najbardziej obiektywnie ocenić mogą sami honorowi dawcy krwi. Celem badania było poznanie opinii honorowych dawców krwi na temat wpływu systematycznego oddawania krwi na organizm ludzki oraz ich doświadczeń związanych z donacjami krwi.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety składającego się z 6 pytań zamkniętych oraz 5 pytań metryczkowych. Przebadano grupę 2387 krwiodawców. Obliczenia wykonano przy użyciu programu IBM SPSS Statistics 20. Poziom istotności określono na poziomie p ≤ 0,05.
Wyniki. W większości (78,3%) honorowi dawcy krwi uważają, że od oddawania krwi nie można się uzależnić. Największy odsetek respondentów (85,2%) jest zdania, że w związku z regularnym oddawaniem krwi nie może dojść do zjawiska jej nadprodukcji. Większość ankietowanych (81,4%) za największą zaletę oddawania krwi uznaje lepsze samopoczucie psychiczne po oddaniu krwi.
Wnioski. Promocja krwiodawstwa powinna bazować na wiedzy i doświadczeniu honorowych dawców krwi. Przekonanie o braku skutków ubocznych związanych z oddawaniem krwi wzrasta wraz z liczbą donacji. Krwiodawcy decydują się na oddawanie krwi głównie z powodów altruistycznych.
Słowa kluczowe: krwiodawstwokrewkrwiodawcyleczenie krwią
Referencje
- Niechwiadowicz-Czapka T, Klimczyk A. Leczenie Krwią. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. ; 2011: 81–96.
- Koster J, Hassall OW. Attitudes towards blood donation and transfusion in Bamenda, Republic of Cameroon. Transfus Med. 2011; 21(5): 301–307.
- Trzpiot G, Szołtysek J, Ojrzyńska A, et al. Wykorzystanie shift share analysis w opisie zmian struktury honorowych dawców krwi w Polsce. Studia Ekonomiczne. 2013; 162: 85–98.
- Opaliński J. Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia. Tom. 1. Szkoła Zdrowia Publicznego CMKP, Warszawa. ; 2011: 176–177.
- https://krwiodawcy. org/statystyki / 11. ; 04: 2021.
- Żyra M. Zdrowie i ochrona zdrowia w 2014 roku. GUS, Warszawa. ; 2015: 127–128.
- Hillyer K. The Blood Donor, Donation Process and Technical Aspects of Blood Collection. Transf Med Hemostasis. 2009: 25–31.
- Kozłowska K, Wójta-Kempa M. Wiedza i postawy studentów wrocławskich uczelni na temat krwiodawstwa. Piel Zdr Publ. 2011; 1(2): 121–128.
- Soares A, Aquino M, Viana V, et al. Myths and prejudice in the blood donation process. Research, Society and Development. 2020; 9(7): e330973347.
- Trzpiot G, Szołtysek J, Ojrzyńska A, et al. Analiza porównawcza działalności systemu krwiodawstwa Państw Unii Europejskiej. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice. ; 2014: 128.
- Czapla S, Śliwińska J, Niechwiadowicz-Czapka T. Wiedza studentów Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu dotycząca honorowego krwiodawstwa i leczenia krwią – analiza badań własnych. HIGHER SCHOOL’S PULSE. 2015; 9(3): 18–22.
- Czapla S, Niechwiadowicz-Czapka T. The knowledge of students in Opole Medical School on honorary blood donation and transfusion medicine – analysis of own research/ Wiedza studentów Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opoludotycząca honorowego krwiodawstwai leczenia krwią – analiza badań własn ych. HIGHER SCHOOL’S PULSE. 2017; 11(3): 45–49.
- Pirincci E, Tuncez A. Evaluation of the knowledge and behavior of patients at a university hospital outpatient clinic regarding blood donation. J. Turgut Ozal Med. Cent. 2017: 1.
- Nilsson Sojka B, Sojka P. The blood-donation experience: perceived physical, psychological and social impact of blood donation on the donor. Vox Sang. 2003; 84(2): 120–128.
- Orzeł-Nowak A, Wcisło A. Krew bezcenny dar – studenci krakowskich uczelni wobec honorowego krwiodawstwa. Pielęgniarstwo XXI wieku. 2011; 32(2): 61–67.
- Edgren G, Nyrén O, Hultcrantz M, et al. Blood donation and risk of polycythemia vera. Transfusion. 2016; 56(6 Pt 2): 1622–1627.
- Stainsby D, Brunskill S, Chapman CE, et al. Safety of blood donation from individuals with treated hypertension or non-insulin dependent type 2 diabetes - a systematic review. Vox Sang. 2010; 98(3 Pt 2): 431–440.
- Dapus DO. Adverse Effects of Whole Blood Donation among Voluntary Blood Donors in Jos, Nigeria. Clinical Medicine Research. 2015; 4(1): 6.
- Özgür S, Ürek H, Kösal K. Turkish University Students' Opinions towards Blood Donation. Univers. J. Educ. Res. 2018; 6(5): 897–908.
- Getta HA, Ahmad HA, Rahman HS, et al. Medical and laboratory assessment for regular blood donors in Sulaimani Blood Bank, Iraq. Patient Prefer Adherence. 2018; 12: 939–944.
- Kamhieh-Milz S, Kamhieh-Milz J, Tauchmann Y, et al. Regular blood donation may help in the management of hypertension: an observational study on 292 blood donors. Transfusion. 2016; 56(3): 637–644.
- Houschyar KS, Lüdtke R, Dobos GJ, et al. Effects of phlebotomy-induced reduction of body iron stores on metabolic syndrome: results from a randomized clinical trial. BMC Med. 2012; 10: 54.
- Pikala M, Osiewacz D, Maniecka-Bryła I. Ocena wiedzy uczniów szkół średnich na temat zakażeń wirusem HIV. Probl Hig Epidem. 2015; 96: 1193–1198.
- Yıldız Ç, Emektaş G. Knowledge and attitude of the society about blood donation. J Infect. 2006; 1: 45–51.
- Baig M, Habib H, H Haji A, et al. Knowledge, Misconceptions and Motivations Towards Blood Donation Among University Students in KSA. Pak J Med Sci. 2013; 29(6): 1295–1299.
- Kołłątaj B, Kołłątaj W, Zawół S. Honorowe Krwiodawstwo wśród studentów stacjonarnych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. J. Health Sci. 2013; 3(6): 45–72.
- Mishra SK, Sachdev S, Marwaha N, et al. Study of knowledge and attitude among college-going students toward voluntary blood donation from north India. J Blood Med. 2016; 7: 19–26.
- Wang HH, Chen PM, Lin CL, et al. Joint effects of risk factors on adverse events associated with adult blood donations. Medicine (Baltimore). 2019; 98(44): e17758.
- Orru' S, Poetzsch K, Hoffelner M, et al. Blood Donation-Related Adverse Reactions: Results of an Online Survey among Donors in Germany (2018). Transfus Med Hemother. 2021; 48(5): 272–283.
- Kumari S, Raina T, Kumari S, et al. A comprehensive analysis of Factors that motivate and hinder the Blood Donation Decision among the Younger Population. Journal of Behavioral Health. 2015; 4(4): 107.
- Sojka BN, Sojka P, Sojka BN, et al. The blood donation experience: self-reported motives and obstacles for donating blood. Vox Sang. 2008; 94(1): 56–63.
- Buciuniene I, Stonienë L, Blazeviciene A, et al. Blood donors' motivation and attitude to non-remunerated blood donation in Lithuania. BMC Public Health. 2006; 6: 166.
- Ahmed M, Saeed M, Waheed U, et al. Perception of blood donation. Pakistani Youth. 2020; 70(5): 1360–1365.
- Ray S, Singh Z, Banerjee A, et al. Psychosocial Variables of Voluntary Blood Donors at Blood Bank of a Medical College. Medical Journal Armed Forces India. 2005; 61(2): 130–132.
- Raghuwanshi B, Pehlajani NK, Sinha MK, et al. Voluntary Blood Donation among Students - A Cross-Sectional Study on Knowledge and Practice vs. Attitude. J Clin Diagn Res. 2016; 10(10): EC18–EC22.
