Niepożądane reakcje u krwiodawców oddających krew i jej składniki metodą manualną i automatyczną
Streszczenie
Wstęp: Problemy związane z powikłaniami u dawców stanowią przedmiot troski służby krwina całym świecie. Metody pobierania krwi i jej składników są uznawane powszechnie za bezpieczne i dobrze tolerowane przez dawców, jednak w niektórych przypadkach mogą występować miejscowe lub ogólnoustrojowe powikłania, niekiedy poważne, a sporadycznie nawet śmiertelne. Celem pracy była analiza rodzaju i częstości powikłań związanych z oddawaniem krwi metodą manualną i automatyczną.
Materiał i metody: Analiza danych z lat 2005–2013 dotyczących liczby i metod przeprowadzenia donacji, jak również odnotowanych powikłań, przy uwzględnieniu ich charakteru, ciężkości i częstości występowania, na podstawie informacji uzyskanych z 21 Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
Wyniki: Całkowita częstość występowania powikłań wynosiła w omawianym okresie średnio 0,66 ± 0,09% wszystkich donacji i była znacząco wyższa w przypadku donacji składników krwi metodą automatyczną (1,28 ± 0,35%) niż dla donacji krwi pełnej metodą manualną (0,63 ± 0,09%), p = 0,00044. Powikłania miały w większości charakter lekki (średnio 98,82 ± 0,48% wszystkich przypadków). Najczęściej występującym powikłaniem była natychmiastowa reakcja wazowagalna (71,10 ± 3,28% wszystkich powikłań). Powikłania poważne, między innymi uszkodzenie tętnicy, nerwu i inne epizody powodujące konieczność dalszego leczenia, występowały sporadycznie; nie odnotowano ani jednego przypadku powikłania śmiertelnego, zawału serca ani udaru mózgu.
Wnioski: Przedstawione wyniki badania przemawiają za bezpieczeństwem donacji krwi i jej składników, jakkolwiek liczba przypadków powikłań związanych z donacją, oceniana na podstawie rocznych raportów RCKiK, jest prawdopodobnie niedoszacowana. Dla uzyskania lepszej orientacji co do rzeczywistej częstości występowania niepożądanych reakcji związanych z donacją wskazane jest przeprowadzenie odpowiednio zaplanowanych badań prospektywnych.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo dawcypowikłania związane z oddawaniem krwiniepożądane reakcjeczuwanie nad bezpieczeństwem krwi
Referencje
- Dyrektywa 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiająca normy jakości i bezpieczeństwa dla pobierania, badania, preparatyki, przechowywania i wydawania krwi ludzkiej i jej składników oraz zmieniająca dyrektywę 2001/83.
- Dyrektywa Komisji 2005/61/WE z dnia 30 września 2005 r. wykonująca dyrektywę 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymogów dotyczących śledzenia losów krwi jej składników oraz powiadamiania o ciężkich niepożądanych reakcjach i zdarzeniach.
- uropean Commission Health And Consumers Directorate-Gene ral. Common Approach for Definition of Reportable Serious Adverse Events and Reactions as Laid Down in the Directive 2002/98/EC (The Blood Directive) and Commission Directive 2005/61/EC, ver. 5 2014.
- Pogłód R. Krajowy konsultant w dziedzinie transfuzjologii klinicznej, przekaz ustny.
- Łętowska M. Medyczne zasady pobierania krwi, oddzielania jej składników i wydawania, obowiązujące w jednostkach organizacyjnych publicznej służby krwi. Instytut Hematologii i Transfuzjologii, Warszawa 2011.
- Garozzo G, Crocco I, Giussani B, et al. Adverse reactions to blood donations: the READ project. Blood Transfus. 2010; 8(1): 49–62.
- Yuan S, Ziman A, Smeltzer B, et al. Moderate and severe adverse events associated with apheresis donations: incidences and risk factors. Transfusion. 2010; 50(2): 478–486.
- Kamel H, Tomasulo P, Bravo M, et al. Delayed adverse reactions to blood donation. Transfusion. 2010; 50(3): 556–565.
- Eder AF, Dy BA, Kennedy JM, et al. The American Red Cross donor hemovigilance program: complications of blood donation reported in 2006. Transfusion. 2008; 48(9): 1809–1819.
- Crocco I, Franchini M, Garozzo G, et al. Adverse reactions in blood and apheresis donors: experience from two Italian transfusion centres. Blood Transfus. 2009; 7(1): 35–38.
- Hosseini MJ, Latiff L, Hassan ST, et al. Comments on Adverse reactions in blood donors. Blood Transfus. 2010; 8(1): 71.
- Wiltbank TB, Giordano GF, Kamel H, et al. Faint and prefaint reactions in whole-blood donors: an analysis of predonation measurements and their predictive value. Transfusion. 2008; 48(9): 1799–1808.
- Bueno JL, Castro E, García F, et al. Hematomas in multicomponent apheresis: searching for related factors. Transfusion. 2006; 46(12): 2184–2191.
- Eder AF, Hillyer CD, Dy BA, et al. Adverse reactions to allogeneic whole blood donation by 16- and 17-year-olds. JAMA. 2008; 299(19): 2279–2286.
- Amrein K, Valentin A, Lanzer G, et al. Adverse events and safety issues in blood donation--a comprehensive review. Blood Rev. 2012; 26(1): 33–42.
- Newman BH, Pichette S, Pichette D, et al. Adverse effects in blood donors after whole-blood donation: a study of 1000 blood donors interviewed 3 weeks after whole-blood donation. Transfusion. 2003; 43(5): 598–603.
- Cable R, Glynn S, Kiss J, et al. Iron deficiency in blood donors: the REDS-II Donor Iron Status Evaluation (RISE) study. Transfusion. 2011; 52(4): 702–711.
