Wstęp: Celem pracy było przeprowadzenie analizy wymiany gazowej w płucach po skleroterapii żylaków przełyku z zastosowaniem roztworu 5% etanolaminy (EO) i 3% polidokanolu (PK) oraz ustalenie wpływu enoksaparyny (Enox) na zmiany gazometryczne w płucach i morfologię krwi oraz obraz radiologiczny płuc u chorych po skleroterapii (ST) z zastosowaniem 5% EO. Ponadto celem pracy była ocena zmian w badaniu morfologicznym krwi i obrazie radiologicznym płuc po ST lub podwiązaniu żylaków przełyku (PŻP) oraz określenie rodzaju i częstości powikłań po zabiegach.
Materiał i metody: Badania przeprowadzono w 4 grupach, o liczebności 30 chorych w każdej grupie: grupa I (EO) — ST z 5% EO, grupa II (PK) — ST z 3% PK, grupa III (EO + Enox) — przed zabiegiem ST z 5% EO wstrzykiwano podskórnie enoksaparynę, grupa IV (PŻP) — PŻP. Wykonano badania gazometryczne krwi tętniczej i żylnej przed oraz w 1., 5., 15., 30., 60. i 120. minucie po zabiegu: pO₂, pCO₂, pH, satO₂. Przed zabiegiem, w 90 minut i 24 godziny po oznaczano: hematokryt (Ht), hemoglobinę (Hb), liczbę krwinek czerwonych (RBC), białych (WBC) i płytek krwi (Plt). Badania radiologiczne płuc wykonywano przed i 48 go-dzin po zabiegu.
Wyniki: Wyniki badań gazometrycznych krwi tętniczej: paO₂ — w grupie I i II stwierdzono znamienny spadek, a w III i IV wartości nie wykazywały istotnych zmian; paCO₂ — w grupie I w III obniżyło się i wzrosło, w II wzrosło, a w IV obserwowano obniżenie; pHa — w grupie I i w III stwierdzono wzrost, w II wzrost i spadek, a w IV nie stwierdzono zmian; sataO₂ — w grupie I i II obniżenie, w III i IV wartości nie wykazywały istotnych zmian.
Wyniki badań gazometrycznych krwi żylnej: pvO₂ — w grupie I i II wartości nie wykazywały istotnych zmian, w III i IV nastąpił wzrost; pvCO₂ — w grupie I stwierdzono wzrost, w II i IV spadek, w grupie III spadek i wzrost; pHv — w grupie I, II i III stwierdzono wzrost, a w IV wartości nie wykazywały istotnych zmian; satvO₂ — w grupie I spadek, w II, III i IV wzrost. Składniki morfologiczne: wartości Ht, Hb, RBC, WBC, Plt obniżyły się znamiennie w 90. minucie po zabiegu we wszystkich grupach. Po 24 godzinach zmiany cech morfologii nie wykazywały statystycznie istotnych różnic w porównaniu z wartościami wyjściowymi. Zmiany radiologiczne płuc: odczyn opłucnowy stwierdzono u 4 chorych w grupie I, u 6 w II, u 3 w III i u 3 w IV. Zmiany zapalne stwierdzono u 2 chorych w grupie I, u 2 w II, u jednego w III i w IV.
Wnioski:
1. Zabiegi ST żylaków przełyku z zastosowaniem 5% EO i 3% PK wywołują zaburzenia gazometryczne we krwi tętniczej i żylnej, objawiające się obniżeniem pO₂ i satO₂ oraz zwiększeniem pCO₂ i pH.
2. Zaburzenia wymiany gazowej w płucach są przejściowe i nie wywołują żadnych objawów klinicznych u leczonych chorych.
3. Wstrzyknięcie enoksaparyny przed zabiegiem ST, z użyciem 5% EO, zapobiega rozwojowi obserwowanych zmian w gazometrii.
4. Wartości składników morfologicznych krwi obniżyły się w 90. minucie po zabiegu ST i PŻP i nie powodowały zmian w stanie klinicznym u chorych.
5. Zabiegi ST z użyciem 5% EO i 3% PK wywołują zmiany radiologiczne w płucach, objawiające się wysiękowym zapaleniem opłucnej i zmianami niedodmowo-zapalnymi.
6. Obserwowane po zabiegach ST objawy, takie jak bóle zamostkowe, stany podgorączkowe, przejściowa gorączka i nudności zalicza się raczej do objawów towarzyszących ST niż do rzeczywistych powikłań.
J. Transf. Med. 2011; 2: 82–98

Słowa kluczowe: żylaki przełykuskleroterapiazmiany gazometrycznemorfologiczne i radiologiczneenoksaparynapowikłania