Nowoczesne trendy dermoskopowe w onkologii
, 2, 3
Abstract
Wstęp: Dermoskopia jako uznana metoda diagnostyczna o wysokiej czułości i swoistości w wykrywaniu złośliwych nowotworów skóry ma już swoją ponad 30-letnią historię. Jako niezbędne narzędzie diagnostyczne w rękach dermatologa umożliwia wstępną diagnostykę różnicową zmian melanocytarnych i niemelanocytarnych, a także dermatoz zapalnych i zakaźnych. W kontekście tworzenia wielospecjalistycznych zespołów lekarskich odpowiadających za procedury diagnostyczno-terapeutyczne chorych na złośliwe nowotwory skóry, dermoskopia staje się uniwersalnym narzędziem diagnostycznym w rękach nie tylko dermatologa, ale również chirurga onkologa, onkologa klinicznego czy też radioterapeuty. Uzyskanie wglądu bezpośrednio w zmianę w krótkim czasie, niezbędnym do ustalenia wstępnego rozpoznania, a także możliwość obiektywnego monitorowania efektów leczenia, czyni dermoskopię atrakcyjną i niezastąpioną metodą diagnostyki obrazowej w nowoczesnej onkologii. Celem pracy jest omówienie powyższych trendów zgodnie z aktualnym stanem wiedzy i w oparciu o aktualne publikacje naukowe, opatrzone autorskim komentarzem i prezentacją, na podstawie doświadczeń własnych, w tym ikonografii. Omówienie: Klasyczne wskazanie do oceny demoskopowej stanowi diagnostyka złośliwych nowotworów skóry — aktualnie nie tylko czerniaka, raków skóry, ale także przerzutów do skóry i tkanki podskórnej złośliwych nowotworów narządów wewnętrznych/nowotworów skóry, a także pierwotnych chłoniaków skóry. Ponadto dermoskopia znajduje zastosowanie również w przedoperacyjnej ocenie marginesów wycięcia nowotworów złośliwych skóry oraz pooperacyjnej ocenie blizn z określeniem potencjalnej wznowy złośliwego nowotworu skóry. Aktualnie silnie zaznaczającym się trendem jest wykorzystanie dermoskopii w obrazowaniu zmian zachodzących w ogniskach nowotworowych poddawanych wybranej terapii — między innymi radioterapii, brachyterapii, leczeniu miejscowemu za pomocą imikwimodu, jak również terapii systemowych, między innymi celowanych, czy też immunoterapii u chorych na czerniaki skóry i błon śluzowych. Dermoskopia umożliwia ponadto obrazowanie efektów powyższych terapii, do których należą między innymi toksyczności skórne, czy też zmiany dermoskopowe zachodzące w znamionach melanocytarnych ulegających regresji podczas leczenia celowanego/immunoterapii u chorych na czerniaka. Wnioski: Dermoskopia jest nowoczesnym narzędziem w diagnostyce różnicowej nowotworowych ognisk pierwotnych, przerzutowych czy też toksyczności chorych onkologicznych, jak i również monitoroskopii w ocenie efektów wdrożonego leczenia onkologicznego.
Keywords: czerniakdermoskopiaonkohematologiaonkologiarak skóryterapia
References
- Zalaudek I, Lallas A, Moscarella E, et al. The dermatologist's stethoscope-traditional and new applications of dermoscopy. Dermatol Pract Concept. 2013; 3(2): 67–71.
- Carducci M, Bozzetti M, de Marco G, et al. Preoperative margin detection by digital dermoscopy in the traditional surgical excision of cutaneous squamous cell carcinomas. J Dermatolog Treat. 2013; 24(3): 221–226.
- Carducci M, Bozzetti M, De Marco G, et al. Usefulness of margin detection by digital dermoscopy in the traditional surgical excision of basal cell carcinomas of the head and neck including infiltrative/morpheaform type. J Dermatol. 2012; 39(4): 326–330.
- Ungureanu L, Cosgarea I, Şenilǎ S, et al. Role of Dermoscopy in the Assessment of Basal Cell Carcinoma. Front Med (Lausanne). 2021; 8: 718855.
- Conforti C, Giuffrida R, Zalaudek I, et al. Dermoscopic Findings in the Presurgical Evaluation of Basal Cell Carcinoma. A Prospective Study. Dermatol Surg. 2021; 47(2): e37–e41.
- Apalla Z, Lallas A, Tzellos T, et al. Applicability of dermoscopy for evaluation of patients' response to nonablative therapies for the treatment of superficial basal cell carcinoma. Br J Dermatol. 2014; 170(4): 809–815.
- Urech M, Kyrgidis A, Argenziano G, et al. Dermoscopic Ulceration is a Predictor of Basal Cell Carcinoma Response to Imiquimod: A Retrospective Study. Acta Derm Venereol. 2017; 97(1): 117–119.
- Blum A, Hofmann-Wellenhof R, Marghoob AA, et al. Recurrent melanocytic nevi and melanomas in dermoscopy: results of a multicenter study of the International Dermoscopy Society. JAMA Dermatol. 2014; 150(2): 138–145.
- Heck R, Ferrari T, Cartell A, et al. Clinical and dermoscopic (in vivo and ex vivo) predictors of recurrent nevi. Eur J Dermatol. 2019; 29(2): 179–184.
- Kamińska-Winciorek G, Pilśniak A. The role of dermoscopy in dermato-oncological diagnostics – new trends and perspectives. Nowotwory. Journal of Oncology. 2021; 71(2): 103–110.
- Deng H, Li-Tsang CWP, Li J. Measuring vascularity of hypertrophic scars by dermoscopy: Construct validity and predictive ability of scar thickness change. Skin Res Technol. 2020; 26(3): 369–375.
- Yoo MG, Kim IH. Keloids and hypertrophic scars: characteristic vascular structures visualized by using dermoscopy. Ann Dermatol. 2014; 26(5): 603–609.
- Krzysztofiak T, Kamińska-Winciorek G, Tukiendorf A, et al. Basal Cell Carcinoma Treated with High Dose Rate (HDR) Brachytherapy-Early Evaluation of Clinical and Dermoscopic Patterns during Irradiation. Cancers (Basel). 2021; 13(20).
- Navarrete-Dechent C, Cordova M, Liopyris K, et al. In vivo imaging characterization of basal cell carcinoma and cutaneous response to high-dose ionizing radiation therapy: A prospective study of reflectance confocal microscopy, dermoscopy, and ultrasonography. J Am Acad Dermatol. 2021; 84(6): 1575–1584.
- Richtig E, Arzberger E, Hofmann-Wellenhof R, et al. Assessment of changes in lentigo maligna during radiotherapy by in-vivo reflectance confocal microscopy: a pilot study. Br J Dermatol. 2015; 172(1): 81–87.
- Vano-Galvan S, Fernandez-Lizarbe E, Truchuelo M, et al. Dynamic skin changes of acute radiation dermatitis revealed by in vivo reflectance confocal microscopy. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013; 27(9): 1143–1150.
- Dudek A, Kamińska-Winciorek G, Rutkowski T, et al. Analiza obrazów kliniczno-dermoskopowych zmian skórnych w przebiegu ostrego zapalenia skóry wywołanego radioterapią u pacjentów z rozpoznanym złośliwym nowotworem głowy i szyi leczonych promieniowaniem jonizującym — IX Zjazd Polskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej w Łodzi. Nowotwory. 2019; 69(supl. 2): 12–13.
- Benati E, Longhitano S, Pampena R, et al. Digital follow-up by means of dermatoscopy and reflectance confocal microscopy of actinic keratosis treated with Imiquimod 3.75% cream. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2020; 34(7): 1471–1477.
- Lee JiH, Won CY, Kim GM, et al. Dermoscopic features of actinic keratosis and follow up with dermoscopy: a pilot study. J Dermatol. 2014; 41(6): 487–493.
- Husein-ElAhmed H, Fernandez-Pugnaire MA. Dermatoscopy-guided therapy of pigmented basal cell carcinoma with imiquimod. An Bras Dermatol. 2016; 91(6): 764–769.
- Mun JH, Park JM, Song M, et al. The use of dermatoscopy to monitor therapeutic response of Bowen disease: a dermatoscopic pathological study. Br J Dermatol. 2012; 167(6): 1382–1385.
- Mazzilli S, Cosio T, Diluvio L, et al. Dermoscopy and Reflectance Confocal Microscopy in the Diagnosis and Management of Nail Fold Squamous Cell Carcinoma. J Med Life. 2020; 13(1): 107–111.
- Diluvio L, Bavetta M, Di Prete M, et al. Dermoscopic monitoring of efficacy of ingenol mebutate in the treatment of pigmented and non-pigmented basal cell carcinomas. Dermatol Ther. 2017; 30(1).
- Mainetti C, Guillod C, Leoni-Parvex S. Successful Treatment of Relapsing Bowen's Disease with Ingenol Mebutate: The Use of Dermoscopy to Monitor the Therapeutic Response. Dermatology. 2016; 232 Suppl 1: 9–13.
- Hamilko de Barros M, Conforti C, Giuffrida R, et al. Clinical usefulness of dermoscopy in the management of lentigo maligna melanoma treated with topical imiquimod: A case report. Dermatol Ther. 2019; 32(5): e13048.
- Costa MC, Abraham LS, Barcaui C. Lentigo maligna treated with topical imiquimod: dermatoscopy usefulness in clinical monitoring. An Bras Dermatol. 2011; 86(4): 792–794.
- Guitera P, Haydu LE, Menzies SW, et al. Surveillance for treatment failure of lentigo maligna with dermoscopy and in vivo confocal microscopy: new descriptors. Br J Dermatol. 2014; 170(6): 1305–1312.
- Micali G, Lacarrubba F, Nardone B, et al. Videodermatoscopy of lentigo maligna treated with imiquimod. J Drugs Dermatol. 2008; 7(11): 1077–1080.
- Micantonio T, Fargnoli MC, Peris K. Usefulness of dermoscopy to monitor clinical efficacy of imiquimod treatment for lentigo maligna. Arch Dermatol. 2006; 142(4): 530–531.
- Farinazzo E, Zelin E, Agozzino M, et al. Regression of nevi, vitiligo-like depigmentation and halo phenomenon may indicate response to immunotherapy and targeted therapy in melanoma. Melanoma Res. 2021; 31(6): 582–585.
- Giurcaneanu C, Nitipir C, Popa LG, et al. Evolution of melanocytic nevi under vemurafenib, followed by combination therapy with dabrafenib and trametinib for metastatic melanoma. Acta Dermatovenerol Croat. 2015; 23(2): 114–121.
- Haenssle HA, Kraus SL, Brehmer F, et al. Dynamic changes in nevi of a patient with melanoma treated with vemurafenib: importance of sequential dermoscopy. Arch Dermatol. 2012; 148(10): 1183–1185.
- Zhao CY, Hwang SJ, Wakade D, et al. Melanocytic lesion evolution patterns with targeted therapies and immunotherapies for advanced metastatic melanoma: An observational study. Australas J Dermatol. 2017; 58(4): 292–298.
- Rajczykowski M, Kaminska-Winciorek G, Nowara E, et al. Dermoscopic assessment of skin toxicities in patients with melanoma during treatment with vemurafenib. Postepy Dermatol Alergol. 2018; 35(1): 39–46.
- Cybulska-Stopa B, Kamińska-Winciorek G, Dyduch G. Immune-related adverse events in a patient with eosinophilic enteritis treated with immune checkpoint inhibitors (anti-PD-1). Melanoma Res. 2020; 30(6): 619–624.
- Swoboda R, Kaminska-Winciorek G, Jaworska M, et al. Dermoscopic follow-up of therapeutic response in mantle cell lymphoma with secondary involvement of the scalp. J Cosmet Dermatol. 2018 [Epub ahead of print].
- Swoboda R, Kaminska-Winciorek G, Wesolowski M, et al. Granulomatous slack skin variant of mycosis fungoides: Clinical and dermoscopic follow-up of a very rare entity. Dermatol Ther. 2021; 34(2): e14822.
- Dulik K, Kamińska-Winciorek G, Swoboda R, et al. Clinical manifestations of diffuse large B-cell lymphoma in the skin and subcutaneous tissue a case series study. Postepy Dermatol Alergol. 2020; 37(5): 812–816.
- Tognetti L, Cinotti E, Fiorani D, et al. Long-term therapy of multiple basal cell carcinomas: Clinicodermoscopic score for monitoring of intermittent vismodegib treatment. Dermatol Ther. 2019; 32(6): e13097.
- Couzan C, Cinotti E, Labeille B, et al. Reflectance confocal microscopy identification of subclinical basal cell carcinomas during and after vismodegib treatment. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2018; 32(5): 763–767.
