Analiza standardowej farmakoterapii (tzw. schemat MONA) przez zespoły ratownictwa medycznego w zawale serca z uniesieniem odcinka ST
Streszczenie
Wstęp. Zawał serca to stan bezpośredniego zagrożenia życia i najczęstsza przyczyna chorobowości i zgonów w krajach
wysokorozwiniętych. W Polsce odnotowuje się około 100 tys. zawałów serca rocznie i obserwuje się wzrost chorobowości.
Ogromna liczba zawałów serca jest poważnym problemem w wielu krajach na całym świecie. Około 30% zawałów serca
stanowią zawały z uniesieniem odcinka ST (ACS STEMI).
Badanie przeprowadzono w celu przeanalizowania, czy podczas świadczenia opieki przedszpitalnej na terenie Szczecina
stosowano standardowe leczenie farmakologiczne (tzw. schemat MONA). Oceniano postępowanie zespołów ratownictwa
medycznego w przypadku chorych z ACS STEMI hospitalizowanych w Klinice Kardiologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego (PUM) w Szczecinie, którzy przeżyli okres hospitalizacji i zostali wypisani ze szpitala.
Materiał i metody. Dane dotyczyły 603 chorych (68 zmarło, 535 przeżyło), u których wystąpił ostry zespół wieńcowy
(ACS) w postaci zawału serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) i których przyjęto do Kliniki Kardiologii Szpitala Klinicznego nr 2 PUM. Obejmowały one wszystkich pacjentów, którym udzielono pomocy medycznej w związku ze zdarzeniami i nagłymi stanami kardiologicznymi w latach 2009–2011. Chorych, którzy zmarli, wykluczono z badania.
Wyniki. W analizowanej grupie chorych, przewożonych zarówno bezpośrednio z miejsca zdarzenia do Kliniki Kardiologii, jak i między placówkami medycznymi, morfinę podawano 402 osobom (75,5%), tlen — 515 osobom (96,8%), nitroglicerynę — 393 osobom (74,0%), kwas acetylosalicylowy — 493 osobom (92,5%).
Stwierdzono zwiększenie częstości podawania morfiny (p = 0,0028). W poszczególnych latach odsetek chorych, u których stosowano morfinę, wynosił: w 2009 roku — 67%, w 2010 roku — 79%, w 2011 roku — 81%. Zwiększyło się również stosowanie tlenoterapii; w 2009 roku tlen podawano 92% chorych, w 2010 roku — 98,7% chorych, a w okresie VII–XII 2011 roku — 100% chorych (p = 0,00008). Zmniejszył się natomiast odsetek chorych, którym podano nitroglicerynę; w 2009 roku nitroglicerynę stosowano u 38% chorych, w 2010 roku — u 17,2%, w 2011 roku — u 24,4% (p = 0,00001).
Wnioski. 1. W przypadku chorych z ACS STEMI często stosowano schemat MONA, niezależnie od rodzaju zespołu
ratownictwa medycznego prowadzącego interwencję. 2. Stosowanie leków według schematu MONA u chorych z ACS
STEMI jest niewystarczające, pomijając nitroglicerynę. 3. W przypadku rozpoznania zawału ściany dolnej serca lub braku pewności co do lokalizacji ogniska zawałowego ratownicy powinni zrezygnować z podawania nitrogliceryny na etapie opieki przedszpitalnej. 4. Teletransmisja zapisu EKG powinna być standardową procedurą w przypadku podejrzenia ACS STEMI u chorych z nagłym bólem w klatce piersiowej sugerującym ostry zawał serca, niezależnie od obecności w lekarza w zespole ratownictwa medycznego.
Słowa kluczowe: STEMIfarmakoterapiaschemat MONAopieka przedszpitalna
Referencje
- Dłużniewski M. Kardiologia w praktyce — wybrane zagadnienia. Volume II, 2nd edition. Czelej Publishing House, Lublin 2007.
- Mandelzweig L, Battler A, Boyko V, et al. Euro Heart Survey Investigators. The second Euro Heart Survey on acute coronary syndromes: characteristics, treatment, and outcome of patients with ACS in Europe and the Mediterranean Basin in 2004. Eur Heart J. 2006; 27(19): 2285–2293.
- Polish ACS Registry. http://www.rejestrozw.republika.pl (12.11.2016).
- Roger VL, Go AS, Lloyd-Jones DM, et al. American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. Executive summary: heart disease and stroke statistics — 2012 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2012; 125(1): 188–197.
- Widimsky P, Zelizko M, Jansky P, et al. CZECH investigators. The incidence, treatment strategies and outcomes of acute coronary syndromes in the "reperfusion network" of different hospital types in the Czech Republic: results of the Czech evaluation of acute coronary syndromes in hospitalized patients (CZECH) registry. Int J Cardiol. 2007; 119(2): 212–219.
- Bakhai A, Iñiguez A, Ferrieres J, et al. APTOR trial investigators. Treatment patterns in acute coronary syndrome patients in the United Kingdom undergoing PCI. EuroIntervention. 2011; 6(8): 992–996.
- Pfisterer M. Right ventricular involvement in myocardial infarction and cardiogenic shock. Lancet. 2003; 362(9381): 392–394.
- Kumar A, Abdel-Aty H, Kriedemann I, et al. Contrast-enhanced cardiovascular magnetic resonance imaging of right ventricular infarction. J Am Coll Cardiol. 2006; 48(10): 1969–1976.
- Krstic N, Pavlovic M, Koracevic G, et al. Predictive markers for one-year outcome in patients with STEMI trated with primary Parcutaneus Coronary Intervention (PCI). HealthMED. 2012; 6(3): 916–925.
- Clemmensen P, Schoos MM, Lindholm MG, et al. Pre-hospital diagnosis and transfer of patients with acute myocardial infarction--a decade long experience from one of Europe's largest STEMI networks. J Electrocardiol. 2013; 46(6): 546–552.
- Rasmussen MB, Frost L, Stengaard C, et al. Diagnostic performance and system delay using telemedicine for prehospital diagnosis in triaging and treatment of STEMI. Heart. 2014; 100(9): 711–715.
