Basic HTML Version
88
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 2
www.chsin.viamedica.pl
miąższowych chorób. Białkomocz
i podwyższone stężenie kreatyniny
w osoczu pozwalają łatwo ustalić
rozpoznanie [7].
Inna przyczyną oporności na
leczenie hipotensyjne jest zwęże-
nie tętnic nerkowych. Należy je
podejrzewać u chorych, u których
stwierdza się nagłe pogorszenie
skuteczności dotychczas stosowa-
nego leczenia hipotensyjnego bądź
nawracające epizody obrzęku płuc.
Dotyczy to zwłaszcza chorychw star-
szymwieku, z uogólnionąmiażdżycą
w innych obszarach naczyniowych.
Cenną wskazówką diagnostyczną
jest obecność szmeru w nadbrzuszu
[23, 24].
U kobiet wmłodymwieku z opor-
nymnadciśnieniemnależy podejrze-
wać zwężenie tętnic nerkowych na
tle dysplazji włóknisto-mięśniowej.
Stwierdzenie powyższych objawów
uzasadnia przeprowadzenie odpo-
wiedniej diagnostyki — badań ob-
razowych tętnic nerkowych [23, 24].
GUZ CHROMOCHŁONNY
Rozpoznanie guza chromochłon-
nego u chorego z napadowym nad-
ciśnieniem, któremu towarzyszą
tachykardia, zblednięcie skóry, nad-
mierne pocenie się i bóle głowy, nie
nastręcza zwykle większych trudno-
ści. Rozpoznanie potwierdza ozna-
czenie wydalania metoksykatecho-
lamin z moczem. Pozytywny wynik
badania nakazuje przeprowadzenie
badań obrazowych — tomografii
komputerowej i rezonansu magne-
tycznego w celu ustalenia lokalizacji
guza.
Pheochromocytoma
jest chorobą
owielu obliczach, co sprawia, że usta-
lenie rozpoznania może być trudne.
Bogate piśmiennictwo wskazuje, że
w obrazie klinicznym mogą domi-
nować objawy wielu innych chorób
układu sercowo -naczyniowego.
Występujące u tych chorych klinicz-
ne objawy hiperkatecholaminemii
pozwalają skierować myśl lekarza
na rozpoznanie guza chromochłon-
nego [25].
INNE WTÓRNE PRZYCZYNY
NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO
Mówiąc o wtórnymnadciśnieniu
jako przyczynie oporności na lecze-
nie hipotensyjne, trzeba wspomnieć
o zespole Cushinga. Charaktery-
styczne cechy somatyczne w pełni
rozwiniętej choroby, takie jak otyłość,
twarz o wyglądzie księżyca w pełni,
czerwone rozstępy na skórze, uła-
twiają ustalenie rozpoznania. Po-
twierdza je natomiast podwyższone
stężenie kortyzolu w osoczu. Rzadką
przyczyną wtórnego nadciśnienia
jest koarktacja aorty. Kluczem do
rozpoznania jest stwierdzenie słabo
wypełnionego tętna lub brak tętna na
tętnicach udowych i niższe wartości
ciśnienia tętniczego na kończynach
dolnych w stosunku do wartości ciś
nienia na kończynach górnych [7].
ZABURZENIA NASTROJU A STOPIEŃ
KONTROLI CIŚNIENIA TĘTNICZEGO
Do innych rzadkich przyczyn
opornego nadciśnienia należy zali-
czyć stany lękowe, niekiedy o charak-
terze napadowego lęku panicznego.
Uzyskanie pożądanego efektu hipo-
tensyjnego może być trudne u pa-
cjentów z przewlekłymi dolegliwo-
ściami bólowymi wprzebiegu chorób
współistniejących z nadciśnieniem.
Trzeba też pamiętać, że depresja
może się przyczyniać do nieprze-
strzegania zaleceń lekarskich [7].
Do objawów, które powinny na-
sunąć podejrzenie depresji, należą:
obniżenie nastroju, bezsenność,
trudność w zasypianiu. Depresja
należy do częstych chorób, dlatego
jej objawy nie powinny ujść uwadze
lekarza podczas zbierania wywiadu.
Warto przytoczyć wyniki niedawno
opublikowanego systematycznego
przeglądu prac dotyczącychwpływu
depresji na przestrzeganie regular-
nego stosowania leków. Analizowa-
ne prace obejmowały ponad 7 tysięcy
pacjentów. Stwierdzono statystycz-
nie znamienną zależność między de-
presją a niesystematycznym przyj-
mowaniem leków hipotensyjnych.
Autorzy zwrócili uwagę, że we włą-
czonych do przeglądu pracachwyka-
zywano znaczne różnice odnośnie do
kryteriów rozpoznania depresji i oce-
ny regularnego przyjmowania leków.
Dostrzegają potrzebę dalszych badań
dotyczących tegoważnego problemu
klinicznego [26, 27].
PODSUMOWANIE
Szacuje się, że oporne nadciśnie-
nie występuje u 12–13% pacjentów
z leczonym nadciśnieniem tętni-
czym. Stanowi ważny problem kli-
niczny, gdyż ta postać nadciśnienia
jest obciążona dużym ryzykiem ser-
cowo-naczyniowym. Wyróżnia się
prawdziwą i pozorną opornością na
leczenie hipotensyjne. Najczęstszą
przyczyną pozornej oporności jest
nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich.
Częstą przyczyną jest nierozpozna-
ne nadciśnienie wtórne. Dokładnie
zebrany wywiad, badanie przed-
miotowe i podstawowe badania la-
boratoryjne pozwalają na ustalenie
przyczyny oporności.