Basic HTML Version
48
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1
www.chsin.viamedica.pl
dium, ELISA,
Western blot
oraz wywiadu epidemiolo-
gicznego. Kardiomiopatia rozstrzeniowa jako powikła-
nie przewlekłej boreliozy należy do najrzadziej rapor-
towanych postaci klinicznych i nadal stanowi przed-
miot dyskusji i kontrowersji [19–21]. Lekarze pracują-
cywośrodku autorówniniejszej pracyw swojej publi-
kacji opisują przypadek chorego z rozpoznaną LB po
8 latach od transplantacji serca oraz po 12 latach od
pierwszych udokumentowanych problemów kardio-
logicznych [21]. Rozpoznanie każdej postaci klinicznej
LB (z wyjątkiem
erytema migrans
) wymaga dwuetapo-
wego protokołu diagnostycznego. W pierwszym eta-
pie należy wykazać obecność swoistych przeciwciał
IgM lub IgG (w zależności od postaci klinicznej) me-
todą ELISA. W drugim etapie u chorych z wynikami
dodatnimi lub wątpliwymi należy wykonać oznacze-
nia techniką
Western blot
. Obie metody wzajemnie się
uzupełniają, gdyż test immunoenzymatyczny cechują
zwykle wysoka czułość i stosunkowo niska swoistość.
Z kolei metodę
Western blot
charakteryzuje wysoka
swoistość przy niższej czułości. Przeciwciała klasy IgM
mogą być wykrywane już w 2. tygodniu choroby, ale
u większości chorych ich obecność ujawnia się kilka
tygodni później [22]. Odsetek osób zakażonych stale
seronegatywnych ocenia się na 7–15% [23]. Podstawą
nowoczesnej diagnostyki boreliozy są testy do wykry-
waniamateriału genetycznego bakterii — łańcuchowa
reakcja polimerazy (PCR,
polymerase chain reaction
) i łań-
cuchowa reakcja polimerazy w czasie rzeczywistym
(
Real-time
PCR), które charakteryzują się wysoką czu-
łością
i swoistością i zapewne w przyszłości staną się
powszechne w diagnostyce LB [24].
Decyzja o rozpoznaniu i leczeniu LC powinna być
podejmowanawyłącznie na podstawie obrazu klinicz-
nego z uwzględnieniem wyników badań dodatko-
wych. Wyniki badań laboratoryjnych nie decydują
owyborze terapii. Leczenie trwająceprzynajmniej 21dni
opiera się na antybiotykoterapii, która, wzależności od
postaci klinicznej choroby i tolerancji przez pacjenta,
obejmuje przedewszystkimstosowanie doksycykliny,
amoksycyliny lub cefalosporyn — cefuroksymu, ce-
ftriaksonu lub cefotaksymu. W leczeniu przyczyno-
wym LC u chorych z blokiem przedsionkowo-komo-
rowym rekomenduje się miesięczną antybiotykotera-
pię. Brakuje podstaw naukowych do stosowania wie-
lomiesięcznej antybiotykoterapii lub wielokrotnego
powtarzania terapii [22]. Badania serologiczne nie
mogą być wykorzystywane do oceny skuteczności le-
czenia, które powinno być analizowane wyłącznie na
podstawie dynamiki obrazu klinicznego [22]. Naj-
częstszą przyczyną zastosowania stałej stymulacji
wLC, podobnie jak u opisywanego chorego, jest opóź-
nione dokonanie właściwego rozpoznania [10, 25–27].
Peeters i wsp. [28] analizowali retrospektywnie grupę
chorych, którym implantowano stymulator z powodu
całkowitego blokuprzedsionkowo-komorowego o nie-
jasnej etiologii. Profil serologiczny u pacjentów, u któ-
rych blok w okresie dalszej obserwacji ustąpił lub
zmniejszył stopień, wskazywał na możliwość przeby-
tej infekcji boreliozowej [28].
Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa
Kardiologicznego (ESC,
European Society of Cardiology
)
utrzymujący się całkowity blok przedsionkowo-komo-
rowy z towarzyszącymi objawami klinicznymi wyni-
kającymi z hemodynamicznie istotnej bradykardii sta-
nowi wskazanie (I C) do zabezpieczenia chorego stałą
stymulacją serca. Warunkiem zastosowania stałej sty-
mulacji serca jako formy terapii jest brak odwracalności
zaburzeńprzewodzeniaprzedsionkowo-komorowego.
W przypadku typowych objawów klinicznych LB wy-
stąpienie bloku przedsionkowo-komorowego w prze-
biegu zakażenia może wymagać jedynie czasowej sty-
mulacji sercawtrakcie stosowania odpowiedniodobra-
nej antybiotykoterapii. Jednak w omawianym w pracy
przypadku, z uwagi na brak pozasercowych objawów
klinicznych LB (skórnych, stawowych, neurologicz-
nych), wtrakcie hospitalizacji nie zastosowano antybio-
tykoterapii. Ponieważ autorzy uznali, że w przebiegu
choroby doszło do trwałego i nieodwracalnego uszko-
dzenia układu bodźcoprzewodzącego serca, choremu
wszczepiono na stałe kardiostymulator.
PIŚMIENNICTWO
1.
Stanek G., Strle F. Lyme borreliosis.
Lancet
2003; 362: 1639–1647.
2.
Steere A.C. Lyme disease.
N. Engl. J. Med.
2001; 345: 115–125.
3.
Grzesik P., Oczko-Grzesik B., Kępa L. Objawy kardiologiczne wprzebiegu
boreliozy z Lyme.
Przegl. Epidemiol.
2004; 58: 589–596.
4.
Elikowski W., Malek M., Flieger J. i wsp. Całkowity blok przedsionkowo-
-komorowy a borelioza z Lyme: opis dwóch różnych przypadków i przegląd
piśmiennictwa.
Kardiol. Pol.
2007; 65: 565–570.
5.
Państwowy Zakład Higieny. Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2009
i 2010 roku. www.pzh.gov.pl [PDF].
6.
Kiewra D., Dobracki W., Lonc E. i wsp. Ekspozycja na ukłucia przez klesz-
cze awystępowanie rumieniawędrującego u pacjentów z boreliozą z Lyme
na terenie Dolnego Śląska.
Przegl. Epidemiol.
2004; 58: 281–288.
7.
Asbrink E., Hovmark A. Comments on the course and classification of Lyme
borreliosis.
Scand. J. Infect. Dis.
1991; (supl. 77): 41–47.
8.
Rostoff P., Konduracka E., El Massri N. i wsp. Boreliozowe zapalenie serca
manifestujące się jako ostry zespół wieńcowy.
Kardiol. Pol.
2008; 66: 420–
–425.