Instytut Onkologii w Warszawie, uroczyście otwarty przed 90 laty w wyniku inspiracji i wsparcia wielkiej uczonej oraz wysiłku i ofiarności społeczeństwa polskiego i amerykańskiego, jest dobrem narodowym. Cały czas pełni wielką misję przeciwdziałania pladze chorób nowotworowych przez łączenie kompleksowej opieki nad chorymi – według najlepszej wiedzy i umiejętności pracowników – oraz badań naukowych zmierzających do optymalizacji profilaktyki i leczenia. Misją Instytutu jest tworzenie nowej wiedzy w dziedzinie onkologii oraz standardów postępowania w celu realizacji narodowej strategii przeciwdziałania chorobom nowotworowym: w służbie pacjentom i nauce.

Pragnę zaprosić Państwa do lektury wydania czasopisma Nowotwory. Journal of Oncology, które ukazuje się w rocznicę 90-lecia otwarcia Instytutu Radowego (obecnie to Narodowy Instytut Onkologii). Wyjątkowość tego miejsca wynika nie tylko ze ścisłego powiązania go z losami Rzeczypospolitej Polskiej, ale i z zaangażowania w jego powstanie i rozwój nieprzeciętnych postaci świata nauki i medycyny – przede wszystkim Marii Skłodowskiej-Curie oraz wielu naukowców, którzy przez lata zajmowali się pogłębianiem wiedzy medycznej w służbie pacjentom.

Rozporządzenie Rady Ministrów 1 stycznia 2020 roku nadało Instytutowi nazwę Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie oraz status państwowego instytutu badawczego. Instytut pełni specjalne zadanie w realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej, która została ustanowiona dzięki przewodnictwu i wsparciu Andrzeja Dudy, Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej oraz Mateusza Morawieckiego, Prezesa Rady Ministrów. Założenia strategii ogłoszono miesiąc przed nastaniem pandemii COVID-19, w lutym 2020 roku.

Obok zadań dotychczasowych, które obejmują prowadzenie, wdrażanie i upowszechnianie wyników badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie chorób nowotworowych, Instytut jest odpowiedzialny za realizację zadań szczególnie ważnych dla polityki państwa i bezpieczeństwa publicznego. Te zadania to:

Instytut wraz z oddziałami w Gliwicach i w Krakowie jest największym instytutem badawczym resortu zdrowia. Zatrudnia ponad 5000 osób, w tym ponad 300 pracowników naukowych, z których blisko 100 ma status pracowników samodzielnych. W częściach szpitalnych Instytutu, obejmujących łącznie ponad 1400 łóżek, hospitalizowanych jest rocznie ponad 130 000 chorych, a w ambulatoriach udziela się ponad 600 000 porad. Rocznie zgłasza się blisko 50 000 nowych chorych. Odsetek osób leczonych w Instytucie,
a pochodzących spoza województw, w których znajdują się jego jednostki, wynosi – zależnie od rozpoznania i rodzaju leczenia – od 20% do 80–90%. Plan finansowy Instytutu przekracza 1,5 miliarda zł każdego roku.

Unikalna struktura Instytutu w Warszawie, która obejmuje liczne kliniki narządowe, zakłady diagnostyczne, Oddział Badań Wczesnych Faz, Centrum Doskonałości Onkologii Precyzyjnej, Dział Żywienia Klinicznego, Zakład Rehabilitacji, Poradnię Psychoonkologii i wiele innych, czynią go podmiotem opieki kompleksowej o najwyższej referencyjności – ze względu na pełny zakres i najwyższą jakość udzielanych świadczeń.

Od lat Instytut jest wiodącym ośrodkiem badań w zakresie epidemiologii nowotworów oraz badań klinicznych. W tym roku mija 70 lat od ustanowienia Krajowego Rejestru Nowotworów, który jest największym populacyjnym rejestrem w Europie i obejmuje obecnie 8 mln przypadków zachorowań na nowotwory. W bieżącym roku planowane jest zakończenie realizacji programu budowy zintegrowanego systemu informatycznego eKRN+, który będzie umożliwiać elektroniczną integrację bazy Krajowego Rejestru Nowotworów z bazami szpitalnymi usługodawców leczących chorych na nowotwory. Dzięki temu poprawi się jakość danych w KRN.

O pozycji Narodowego Instytutu Onkologii jako ośrodka o znaczeniu międzynarodowym świadczy to, że Komisja Europejska przyjęła go w 2016 roku do Europejskiej Sieci Ośrodków Referencyjnych (European Reference Network) w rzadkich nowotworach litych u dorosłych oraz w chorobach hematologicznych. Instytut zawarł także umowy o współpracy w zakresie badań naukowych i edukacji z renomowanymi instytucjami światowymi – w Stanach Zjednoczonych to: The Massey Cancer Center, Virginia Commonwealth University, National Cancer Institute, National Institutes of Health of the Department of Health and Human Services, National Comprehensive Cancer Network; w Stanach Zjednoczonych i w Polsce: Alliance for Innovation Foundation; we Francji: Institut Curie. W 2021 roku Instytut został przyjęty do Organisation of European Cancer Institutes.

Głównym celem Instytutu jest zrównoważona realizacja badań naukowych, udzielania świadczeń medycznych skoncentrowanych na wysokospecjalistycznych, kompleksowych procedurach leczenia radykalnego oraz rozwój nowoczesnych programów prewencji pierwotnej i wtórnej. Dla zatrudnionych w Instytucie pracowników medycznych, naukowych i administracyjnych przez ostatnie dwa lata, z powodu pandemii, jego realizacja była wyjątkowo trudna. Niosła bowiem konieczność stawiania czoła niemającym wcześniej miejsca przeciwnościom podczas wykonywania codziennych obowiązków. Wspólnym wysiłkiem sprostaliśmy zadaniu utrzymania wysokiego poziomu opieki, badań i organizacji pracy. Nie jest to koniec wyzwań, z jakimi musimy się dalej mierzyć, dlatego konieczne jest opracowanie kolejnych planów i ich wykonanie.

Sądzę, że milowym krokiem będzie zakończenie trwającej już modernizacji. Nie ulega wątpliwości, że tak duża inwestycja przyniesie korzyści dla pacjentów i satysfakcję dla pracowników, poszerzy nasze możliwości i otworzy nowy etap historii Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego.

Jan Walewski

Dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie
– Państwowego Instytutu Badawczego