Monika Szturmowicz1, Urszula Demkow2, Monika Franczuk3, Elżbieta Puścińska4, Elżbieta Radzikowska5, Paweł Górski6

1I Klinika Chorób Płuc Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie,
Kierownik: Prof. dr hab. n. med. J. Kuś

2Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,
Kierownik: Prof. dr hab. med. U. Demkow

3Zakład Patofizjologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie,
Kierownik: Prof. dr hab. n. med. S. Wesołowski

4II Klinika Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie,
Kierownik: Prof. dr. Hab. med. D. Górecka

5III Klinika Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie,
Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Roszkowski- Śliż

6Klinika Pneumonologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi,
Kierownik: Prof. dr hab. med. P. Górski

„Pneumonologia i Alergologia Polska” w latach 2010–2014

„Polish Pneumonology and Allergology” 2010–2014

Praca nie była finansowana

Pneumonol. Alergol. Pol. 2014; 82: 194–197

W związku ze zbliżającym się XXXIII Zjazdem Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, który zaowocuje zmianą na stanowisku Redaktora Naczelnego „Pneumonologii i Alergologii Polskiej” (PiAP), pragniemy podsumować działalność obecnego zespołu redakcyjnego w latach 2010–2014.

Rozwój naukowy PiAP

Naszym priorytetem był rozwój naukowy czasopisma, a w szczególności zwiększenie udziału publikowanych prac oryginalnych i kazuistycznych, w stosunku do wszystkich publikowanych w PiAP prac naukowych. W latach 2010–2014 wskaźnik ten zwiększył się o 30% (z 47% do 61%).

W 2012 roku została wprowadzona nowa forma wydawnicza — doniesienie wstępne, które pozwoliło autorom zaprezentować wyniki swoich badań pilotażowych, zwiększając tym samym liczbę opublikowanych prac oryginalnych.

W związku z rosnącą liczbą prac anglojęzycznych nadsyłanych do PiAP zarówno przez autorów polskich, jak i zagranicznych, zespół redakcyjny, po konsultacji z Radą Redakcyjną, podjął w styczniu 2012 roku decyzję o wprowadzeniu dwujęzyczności czasopisma (publikacje w polskiej lub angielskiej wersji językowej). W maju 2013 roku podjęto kolejną decyzję — o publikacji wszystkich prac oryginalnych w języku angielskim. Taka polityka wydawnicza zaowocowała zwiększeniem ogólnej liczby cytowań PiAP (ryc. 1) oraz cytowań wchodzących w skład przewidywanego współczynnika oddziaływania (RIF) z 0.18 w 2010 roku do 0.52 w roku 2012 (ryc. 2).

Rycina 1. Cytowania prac publikowanych w latach 2000–2013

Rycina 2. Cytowania wchodzące w skład przewidywanego współczynnika oddziaływania (RIF)

Dodatkowym bodźcem zachęcającym do nadsyłania prac oryginalnych i kazuistycznych do PiAP stał się konkurs Redaktora Naczelnego. Laureaci tego konkursu (autorzy trzech najlepszych prac oryginalnych i jednej kazuistycznej, opublikowanych między kolejnymi zjazdami Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc) otrzymali atrakcyjne nagrody pieniężne i zostali zaproszeni do prezentacji wyników swoich badań podczas sesji Redaktora Naczelnego na zjazdach PTChP: w Mikołajkach, Wiśle i w trakcie tegorocznego zjazdu — w Jachrance.

Ewaluacja PiAP

„Pneumonologia i Alergologia Polska” jest obecnie ewaluowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) oraz przez Index Copernicus (IC).

W 2010 roku za publikacje w PiAP przyznawano 6 punktów, obecnie jest to 7 punktów. Warto podkreślić, że w wyniku ostatniej ewaluacji MNiSW przyznało PiAP maksymalną liczbę punktów (3,5) za liczbę cytowań w bazie Web of Science.

Od lat zabiegamy o wpisanie PiAP na listę filadelfijską, systematycznie rosnąca liczba cytowań jest podstawowym warunkiem realizacji tego ambitnego celu.

Ocena Index Copernicus, w latach 2010–2013 wzrosła z 6.08 do 6.95 punktów. W ankiecie ewaluacyjnej IC zwraca uwagę przyznanie maksymalnej liczby 100 punktów eksperckich za kategorię dotyczącą rozwoju czasopisma.

Umiędzynarodowienie PiAP

Zasadniczym czynnikiem warunkującym rozwój czasopisma na arenie międzynarodowej jest jego dostępność w internetowych bazach czasopism, pełny i wolny dostęp do publikowanych prac oraz angielski język publikacji. Od początku kadencji obecnego zespołu redakcyjnego kolejne numery drukowane poprzedza wersja elektroniczna — dostępna bez ograniczeń zarówno na stronie internetowej Wydawcy, jak i w bazie czasopism MEDLINE.

Z uwagi na wzrastającą liczbę publikacji w języku angielskim (ryc. 3) oraz na rosnące zainteresowanie czasopismem autorów zagranicznych, Redakcja powołała Międzynarodową Radę Redakcyjną, w skład której weszło 18 wybitnych naukowc ów z Europy, USA oraz Japonii (tab. 1). Ich działalność publicystyczna i recenzencka zaowocowała istotnym wzrostem wartości merytorycznej czasopisma. Obecnie 36% prac publikowanych w PiAP to prace w języku angielskim.

Tabela 1. Międzynarodowa Rada Redakcyjna

Rycina 3. Publikacje w języku angielskim

Działalność edukacyjna PiAP

Mimo że priorytetem zespołu redakcyjnego było podniesienie jakości naukowej czasopisma, dużo uwagi i wysiłku zostało poświęcone na działalność edukacyjną. Najważniejszym osiągnięciem w tym zakresie były publikacje w latach 2010–2014 Zaleceń Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, które powstały w grupach eksperckich powołanych przez Zarząd PTChP.

Kolejno ukazały się zalecenia dotyczące:

— POChP (2010) [1],

— niedoboru alfa 1 antytrypsyny (2010) [2],

— BAL (2011) [3],

— opieki paliatywnej w przewlekłych chorobach płuc (2012) [4],

— POChP (aktualizacja) (2012) [5],

— zaburzeń oddychania w czasie snu (2013) [6],

— gruźlicy (2013) [7],

— POChP (aktualizacja) (2014) [8].

Dokumenty te zostały oparte na doświadczeniach międzynarodowych gremiów w zakresie diagnostyki i leczenia chorób płuc, ale uwzględniły polskie dane epidemiologiczne oraz możliwości diagnostyki i terapii w warunkach polskich.

Inną ważną formą działalności edukacyjnej realizowaną w latach 2010–2013 przez zespół redakcyjny PiAP była organizacja dorocznych konferencji naukowo-szkoleniowych czasopisma prezentujących najnowsze osiągnięcia w pneumonologii. Tematyka konferencji dotyczyła: rozpoznawania i leczenia raka płuca, aktualności w diagnostyce i leczeniu chorób obturacyjnych, zasad leczenia szpitalnych i pozaszpitalnych zapaleń płuc oraz zakażeń w immunosupresji, diagnostyki i leczenia gruźlicy, diagnostyki chorób śródmiąższowych, nadciśnienia płucnego idiopatycznego i wtórnego. Udział w konferencjach był bezpłatny, a uczestnikom przyznawano punkty edukacyjne.

Nowoczesny proces wydawniczy PiAP

W celu usprawnienia procesu wydawniczego, Redakcja wspólnie z Wydawcą opracowała elektroniczny system obsługi manuskryptów, który został wdrożony w styczniu 2014. System ten ułatwia komunikację pomiędzy autorami, redaktorami prowadzącymi a recenzentami prac, zachowując jednocześnie zasadę podwójnej anonimowości i jawności polityki wydawniczej.

W styczniu 2014 został również wprowadzony system identyfikacyjny „DOI”, który umożliwi w przyszłości osobne deponowanie w bazie MEDLINE każdej zaakceptowanej do druku pracy i, co za tym idzie, realizacji opcji „publikacja przed drukiem”.

Nad jakością prac kierowanych do PiAP czuwają, powołani w 2013 roku, redaktor statystyczny (dr Agnieszka Skoczylas) oraz redaktor językowy (mgr Kamila Recław).

Promocja PiAP

Obecny zespół redakcyjny zadbał również o promocję czasopisma w kraju i za granicą. Okazją do tego typu działalności były doroczne konferencje Europejskiego Towarzystwa Oddechowego (ERS, European Respiratory Society), podczas których prezentowano anglojęzyczne publikacje zamieszczone w PiAP i rozdawano materiały promocyjne zachęcające do publikacji w PiAP. Doroczne zjazdy ERS były również dla zespołu redakcyjnego okazją do rozszerzenia kontaktów z członkami Międzynarodowej Rady Redakcyjnej naszego czasopisma.

Od 2013 roku, w ramach promocji, „Pneumonologia i Alergologia Polska” jest dostarczana bezpłatnie do bibliotek naukowych uniwersytetów medycznych w całej Polsce.

Podziękowania

Realizacja wszystkich wymienionych działań nie byłaby możliwa bez wsparcia ze strony Zarządu Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc i Rady Redakcyjnej czasopisma. Dlatego też chcielibyśmy w tym miejscu podziękować wszystkich członkom Zarządu PTChP, a szczególnie Prezesom Towarzystwa: Pani Profesor Dorocie Góreckiej oraz Panu Profesorowi Pawłowi Śliwińskiemu za merytoryczne i organizacyjne wsparcie dla naszej działalności.

Serdeczne podziękowania kierujemy także do wszystkich członków Rady Redakcyjnej, która wnosiła stały wkład w podnoszenie rangi naszego czasopisma.

W lutym 2014 roku odszedł nasz wielki przyjaciel i sojusznik, wieloletni Przewodniczący Rady Redakcyjnej PiAP — Profesor Jan Zieliński. Do ostatnich miesięcy swojego życia aktywnie wspierał nasz zespół w działalności organizacyjnej i wydawniczej. Pozostanie w naszej pamięci jako naukowiec wielkiego formatu i człowiek wielkiej skromności.

Podsumowując, przekazujemy naszym następcom nowoczesne czasopismo, szeroko cytowane w literaturze światowej i wysoko oceniane przez instytucje ewaluujące. Mamy nadzieję, że kolejnym naturalnym krokiem rozwoju naszego czasopisma będzie wpisanie „Pneumonologii i Alergologii Polskiej” na listę filadelfijską.

Konflikt interesów

Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów.

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. M. Szturmowicz, I Klinika Chorób Płuc IGiChP, Płocka 26, 01–138 Warszawa, e-mail: monika.szturmowicz@gmail.com

DOI: 10.5603/PiAP.2014.0026

Praca wpłynęła do Redakcji: 15.04.2014 r.

Piśmiennictwo:

1. Pierzchała W., Barczyk A., Górecka D., Śliwiński P., Zieliński J. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78: 318–347.

2. Chorostowska-Wynimko J., Niżankowska-Mogilnicka E., Bakuła A. i wsp. Zasady postępowania diagnostycznego i opieki nad chorymi z wrodzonym niedoborem alfa 1 antytrypsyny. Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78: 348–355.

3. Chciałowski A., Chorostowska-Wynimko J., Fal A., Pawłowicz R., Domagała-Kulawik J. Wskazówki Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące metod pozyskiwania, opracowywania oraz oceny płynu z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL). Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79: 75–80.

4. Jassem E., Batura-Gabryel H., Cofta S. i wsp. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące opieki paliatywnej w przewlekłych chorobach płuc. Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80: 41–64.

5. Górecka D., Jassem E., Pierzchała W., Śliwiński P. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80: 220–254.

6. Pływaczewski R., Brzecka A., Bielicki P. i wsp. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia zaburzeń oddychania w czasie snu (ZOCS) u dorosłych. Pneumonol. Alergol. Pol. 2013; 81: 221–258.

7. Augustynowicz-Kopeć E., Demkow U., Grzelewska-Rzymowska I. i wsp. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania, leczenia i zapobiegania gruźlicy u dorosłych i u dzieci. Pneumonol. Alergol. Pol. 2013; 81: 323–379.

8. Górecka D., Jassem E., Pierzchała W., Śliwiński P. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol. Alergol. Pol. 2014; 82: 227–263